Podsumowanie Konferencji Instruktorskiej "Prawo Harcerskie jako system wartości - tradycja i współczesność"

Konferencja Instruktorska "Prawo Harcerskie jako system wartości - tradycja i współczesność" odbyła się w Warszawie 25 października 2014. Była to jedna z trzech takich konferencji (pozostałe mają miejsce w Krakowie i Gdańsku, ale zakres tematyczny jest taki sam). Konferencja była organizowana prze Radę Naczelną ZHP.

Rozpoczęła się od referatów wprowadzających. Większość z nich była na dobrym poziomie, pozwoliła wejść w tory ideowego myślenia o harcerstwie. Solą konferencji były dyskusje w zespołach. Tematów było pięć:

1. Prawo harcerskie – kodeks postępowania, zbiór drogowskazów – czy powinno być wyznacznikiem granic tolerancji.
2. Prawo harcerskie – jako element metody harcerskiej i narzędzie w pracy drużynowego.
3. Dlaczego tak wiele osób chce zmiany 10 punktu?
4. Prawo harcerskie – zbiór praw określających stosunek człowieka do samego siebie, społeczeństwa, świata.
5. Czy w Prawie Harcerskim winno znaleźć się pojęcie Boga.

Wziąłem udział w pracy grupy, która zajmowała się ostatnim tematem. Dyskusja była bardzo merytoryczna, z szacunkiem do wszystkich rozmówców, niestety bez konkretnych wniosków, być może ze względu na ograniczony czas. Ważna informacja w celu obalenia mitu: WOSM nie wymaga od nas jednej roty Przyrzeczenia Harcerskiego, to sami postanowiliśmy w 1995 mieć jedną, bo nie było pomysłu na dobrą alternatywę.
Po wszystkim przyszło podsumować na forum całej konferencji pracę w grupach. Widać, że praca była. Tak samo dobrze widać było brak wniosków do zaimplementowania. Podsumowując, efekt konferencji może być taki, że w środowiskach harcerskich będzie się o tym rozmawiać więcej, natomiast nie przybliżyło nas to do decyzji odnośnie zmiany Prawa Harcerskiego, ale też nie taki był temat.

Starałem się ocenić szanse na zmianę Prawa Harcerskiego. Przed konferencją uważałem, że szanse na to są bardzo duże, teraz już nie jestem tego taki pewien. Podstawowe problemy jakie zauważyłem to: większość osób chce zmian, ale żaden konkretny kierunek zmian sam w sobie nie ma większości oraz uważam, że mamy problem definicyjny z "wartością".

Przez chwilę pochylę się nad tym drugim problemem. Wartość według "Słownika Języka Polskiego" to zasady i przekonania będące podstawą przyjętych w danej społeczności norm etycznych. Wikipedia przekazuje bardziej rozbudowaną definicję: przedmioty i przekonania, determinujące względnie podobne przeżycia psychiczne i działania jednostek, w rozumieniu kulturowym wartości to powszechnie pożądane w społeczeństwie przedmioty o symbolicznym charakterze oraz powszechnie akceptowane sądy egzystencjonalno-normatywne (orientacje wartościujące).
Zatem tolerancja jest postawą czy wartością? Cnoty kardynalne (męstwo, roztropność, sprawiedliwość, umiarkowanie) to wartości? A co z Bóg, Honor, Ojczyzna albo wiara, nadzieja, miłość? A potem jeszcze zostaje kwestia tego w jaki sposób zapisze się to co sobie wybierzemy w Prawie Harcerskim. To nie jest łatwe i do zrobienia przy stole konferencyjnym w godzinę. To duże wyzwanie intelektualne i metodyczne. Zobaczymy czy za duże.

Z życia zespołu do spraw redakcji Przyrzeczenia i Prawa Harcerskiego. Z przeprowadzonej ankiety wynikło, że harcerze rozumieją z Prawa Harcerskiego tyle co tam jest literalnie napisane, a to co zawarte jest w komentarzu nie funkcjonuje w ich świadomości.